تاریخ ساری

بافت شهري ساري مركز استان مازندران رابه‏ طوس بن نوذر نسبت مي دهند كه در قرن اول هجري به دست فرخان بن دابويه از ملوك گاوباره تجديد بنا شده است . مسجد بزرگ ساري اولين بنايي بود كه مسلمين توسط ابوالخطيب ، نخستين حاكم عباسي طبرستان ، در سنه‎ 140 هجري قمري احداث كردند و سپس در همان مسجد جامع شهررا نيز بنا كردند. بناي اين مسجد در زمان هارون الرشيد به وسيلهْ يحيي بن يحيي شروع و توسط مازيار بن قارون تمام شد. ساري بعد از اسپهبدان نيز تقريباُ تا به امروز مركز مازندارن بوده است و فرمانروايان طاهري ، زيدي و آل باوند تا سال 635 هجري در آنجا حكومت كرده اند. اين شهر در سال 298 هجري توسط اقوامي كه از درياي خزر و سواحل آن هجوم آورده بودند به آتش كشيده شدو در اوايل قرن چهارم در اثر سيل صدمات بسيار ديد و خراب شد. ساري در زمان سلطان محمد خوارزمشاه و نيز بعد از آن ، در حملهْ مغول آسيب ديد و درزمان مستوفي ، شهر تقريباُ ويرانه بود. در زمان شاه عباس اول بناهاي مهمي در ساري ساختند. هنگامي كه زنديه طبرستان را فتح كردند مركز طيرستان ، از ساري به بارفروش (بابل كنوني) منتقل شد. در دورهْ‌آغامحمدخان قاجار (1200 – 1211 هـ . ق) مركز مازندران مجدداُ از بارفروش به ساري منتقل گرديد. زلزله سال 1220 هـ‌ . ق باعث تلفات جاني زيادي شد و شهر بيش از پيش روبه ويراني نهاد. در دوران اخير با عبور راه آهن از كنار شهر و احداث خيابانها و ساختمانهاي دولتي بار ديگر ساري رو به آباداني نهاد و امروزه يكي از شهرهاي زيباي استان مازندران و شمال كشور است.

مراکز تاريخي و باستاني

مجموعه صفوي فرح آباد

اين مجموعه در روستاي فرح آباد در 28 كيلومتري شمال ساري ، نزديك درياي مازندران واقع شده است و در عهد سلاطين صفوي مخصوصا در زمان شاه عباس كبير از مهم ترين بنادر شمال ايران و مركز مبادلات تجاري محسوب ميشد. به همين دليل كاخ سلطنتي، مساجد، مدارس، بازار، حمام، پل و باغ درآن احداث شده بود و مدتي از سال نيز محل سكونت و تفرجگاه سلاطين صفويه بود. متأسفانه براثر بي توجهي اهالي و دولت هاي وفت و غارت آن به وسيله يك دسته از قزاقان شورشي تزاري به سركردگي استپان رازين اكثر آثار گرانبها وابنيه مهم آن تخريب شد. و فعلاً تنها خرابه هاي مسجد، مدرسه پل و ديوارهاي باغ سلطنتي آن باقي مانده كه چيزي جز تأثر و حسرت به بار نمي آورد.

برج رسكت

بناي برج رسكت (واقع در روستاي رسكت او بخش دودانگه) در آغاز فرن پنجم هجري قمري ساخته شد. اين برج شامل بدنه آجري و گنبد است كه حد فاصل قسمت فوقاني بدنه و آغاز  گنبد آن تزئينات مقرش كاري شده است و دو كتيبه آجري نيز به خط پهلوي ساساني و خط كوفي درروي آن به چشم مي خورد.

برج سلطان زين العابدين

برج سلطان زين العابدين به خاطر شيوه معماري و گنبد هرمي شكل هشت وجهي و همچنين تزئينات كاشي كاري صندوق نفيس چوبي، در رديف بهترين ابنيه تاريخي  مذهبي ساري به شمار مي آيد. در بالاي در ورودي آن، كتيبه اي به خط رقاع بر روي كاشي نقش شده كه مضمون آن چنين است: عمل سيد علي بن سيد كمال الدين بناء آملي.

اماکن زيارتي و مذهبي

امام زاده عباس

بناي امامزاده عباس ساري از نظر شيوه معماري و شكل گنبد هرمي آن ، اهميت تاريخي و هنري دارد. داخل صحن بقعه ، صندوق چوبي نفيسي برروي مرقد قرار دارد كه تاريخ سال 897 هـ . ق برروي آن حك شده است . دراين بقعه سه تن از امامزادگان به نام امامزاده عباس ، محمد و حسن مدفون هستند .

بناي امامزاده يحيي

ساختمان برج آجري امامزاده يحيي در شهر ساري واقع شده و داراي صندوق نفيس چوبي است كه از اهميت هنري و تاريخي برخوردارند. طبق كفاد كتيبه موجود، صندوق چوبي در سال 849 هجري قمري ساخته شده و باني آن خواجه حسن نام و كاتب كتيبه آن، فخرالدين مطهربن عبدالله الداعي است. به استناد شجره نامه موجود، امامزاده يحيي از فرزندان امام موسي كاظم (ع) است