سقانفار سقانپار یا سقاتالار آلونک‌ها یا اتاقک‌هایی هستند که در استان مازندران در شمال ایران برای استفاده‌های گوناگون ساخته می‌شوند.
سقانفارها که بیشتر در کنار حسینیه‌ها، مساجد یا محوطه گورستان‌ها ساخته می‌شدند معمولاً موقوفه ابوالفضل بودند که ثروتمندان از آن برای شرکت در مراسم سوگواری استفاده می‌کردند.
[۱]
[۱]
قسمت بالای این مکان محل قرارگیری نوحه‌خوان بوده‌است و در قسمت پایین به مردم چای داده می‌شد. به این وسیله متولیان مراسم عزاداری سعی می‌کردند به این وسیله شرایط حضور مردم در بیرون مسجد و حضور آنها برای برگزاری مراسم را به نوعی فراهم سازند.[۲] طبقه زیرین گاهی بنای محصور و گاه تشکیل شده از پایه های قطور چوبین است. [۳]
سقانفارها با مواد و مصالح چوبی ساخته می‌شود و عمده کارکرد این بناها که به یاد ابوالفضل (ملقب به سقای دشت کربلا) ساخته شده‌اند در ایام ماه محرم و عزاداری‌های مربوط به این ماه است. سقانفارها که معمولاً دو طبقه‌اند، از طریق پلکان‌های چوبی از پایین به طبقة بالا راه دارند. طبقه اول آن مکانی است که معمولاً زنان محلی در آن جمع شده و عزاداری می‌کنند. و در طبقه دوم هم مردان در طول شب‌های عزا و دهه اول ماه محرم به عزاداری می‌پردازند.[۴]
از معروف‌ترین سقانفارهای مازندران میتوان به «کیجا محله» در شهر بابل، «شیاده» و «کبریاکلا» در اطراف بابل و «آهنگرکلا»، «زرین‌کلا» و «هندوکلا» در آمل اشاره نمود. [۵]
گونهای از این بنا که ساده و فاقد تزئینات است، در کشتزارها ساخته می‌شود و محل پاسداری از محصولات است. این نوع خاص به «ساق‌نفار» معروف بوده و نگهبان که «شوپه» (شب پا) نام دارد، در بلندای آن نشسته و به ایجاد صدای بلند با کوبیدن بر تشت یا شلیک گلوله می‌پردازد و حیوانات را فراری می‌دهد. [۶]
پاورقی
- رحیمزاده، معصومه، سقانفار، نوعی معماری آیینی، در: نشریه وقف میراث جاویدان، صص ۱۳۲-۱۳۶، پیاپی :۵، فروردین ۱۳۷۳.
- مازندنومه به نقل از خبرگزاری مهر، بازدید: مارس ۲۰۰۹.
- سیمای میراث فرهنگی مازندران. شهربانو وفایی. میراث فرهنگی.(ISBN 964-7483-19-8) 1381. تهران ص 93
- روزنامه اطلاعات، نقاشی‌ها سقانفار، تاریخ خبر: چهارشنبه ۲۲ اسفند۱۳۸۶- ۱۲ مارس ۲۰۰۸ -شماره ۲۴۱۵۱
- سیمای میراث فرهنگی مازندران. شهربانو وفایی. میراث فرهنگی.(ISBN 964-7483-19-8) 1381. تهران ص 93 و 94
- سیمای میراث فرهنگی مازندران. شهربانو وفایی. میراث فرهنگی.(ISBN 964-7483-19-8) 1381. تهران ص 94
جستارهای وابسته
۱ نظر:
سلام و دورد
از اینکه این همه زحمت می کشید و اطلاعات جالبی می دهید به شخصه از شما ممنونم بی اجازه شما را لینک کردم.
ارادتمند شما شهریار
ارسال یک نظر