او در زمان شهرداری محمود احمدی‌نژاد رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران بود. در دولت اول احمدی‌نژاد مشایی ریاست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران را بر عهده داشت. وی در تیرماه ۱۳۸۸ معاون اول رئیس‌جمهور ایران شد. اما پس از یک هفته از حکم حکومتی رهبر ایران، مبنی بر برکناری مشایی از این سمت، رحیم مشایی از پست خود استعفا داد و ساعتی بعد از سوی احمدی‌نژاد به عنوان رئیس دفتر ریاست جمهوری منصوب شد. او در رشتهٔ مهندسی الکترونیک در دانشگاه صنعتی اصفهان تحصیل نموده و پدر عروس احمدی‌نژاد است.منتقدان از وی به عنوان یار همیشگی محمود احمدی‌نژاد یاد می‌کنند.
زندگی
اوان زندگی
اسفندیار رحیم مشایی در آبان ماه سال ۱۳۳۹ در رامسر متولد شد. در نوجوانی به خوبی قرآن را تلاوت می‌کرد و در هیات‌های مذهبی مداحی اهل بیت را می‌گفت. او در زمان پیروزی انقلاب ایران ۱۸ سال داشت. مشایی که در فضای داغ آن روزها از ۱۵ سالگی برای مردم شهر و روستا سخنرانی کرده بود، در بحبوحه انقلاب تبدیل به سخنرانی قهار و محور اقدامات انقلابی شهر شد. راه‌اندازی راهپیمایی‌ها، نوشتن بیانیه‌ها و پخش اعلامیه‌های آیت‌الله خمینی، برگزاری هیأت مذهبی و مراسم خواندن دعای کمیل و ندبه از جمله فعالیت‌های او پیش و در اوایل انقلاب است.
فعالیتها از ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۴
او سابقه دستگیری ندارد و خود می‌گوید که چندین بار از خطر ساواک رهایی یافته‌است. مهندسی الکترونیک را از دانشگاه صنعتی اصفهان گرفته‌است. او نیز چون دیگر همراهان احمدی نژاد، در سال‌های ۶۵-۶۶ دوباره به تحصیل روی آورده است. وی پیش از تاسیس وزارت اطلاعات به سیستم اطلاعات-امنیتی که در کشور توسط نهادهایی چون سپاه راه اندازی شده بود، پیوست. رحیم مشائی در اطلاعات سپاه رامسر به فعالیت پرداخت. وی سپس به دلیل بحرانی که اوایل انقلاب علی الخصوص در سال‌های ۵۸ تا ۶۱ گریبان مناطق کردنشین را گرفته بود، به دعوت سردار محمدرضا نقدی به کردستان رفت تا در سمت معاون اطلاعات واحد کومله اطلاعات سپاه مستقر در قرارگاه حمزه سیدالشهداء شروع به فعالیت کند. مقارن با فرمانداری محمود احمدی نژاد در خوی، وی عضو شورای تامین استان آذربایجان غربی بود. حسین الله کرم درباره آشنایی احمدی نژاد و مشائی می‌نویسد: «احمدی‌نژاد فرماندار خوی بود و مشایی عضو شورای ویژة تأمین استان. این آشنایی سبب گشت تا بعدها احمدی‌نژاد(شهردارتهران) به سبب شناختی که از سبک کار فرهنگی موفق او در کردستان داشت او را به سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران فراخواند.» وی با نام مستعار مرتضی محب الاولیاء در مناطق کردنشین به اقدامات امنیتی-اطلاعاتی دست زد. او با نام اصلی اش یعنی اسفندیار رحیم مشائی عضو شورای تامین استان آذربایجان غربی نیز بود. پس از تشکیل وزارت اطلاعات در سال ۶۳، رحیم مشائی «مسئول تدوین استراتژی نظام جمهوری اسلامی در خصوص اکراد ایرانی» بود. در زمان تصدی «محمد محمدی ری شهری» بر وزارت اطلاعات، وی مسئولیت «مناطق بحرانی کشور» و را عهده دار بود. او همچنین از موسسین «موسسه مطالعات علمی» (در سال ۷۶) وابسته به وزارت اطلاعات است که عمده فعالیت اش تحقیق و پژوهش و ارائه راهکار در خصوص مسائل قومیت‌های ایرانی، شناخت بیشتر آنان و همبستگی ملی است. وی سپس به وزارت کشور رفت و در دوران تصدی علی محمد بشارتی مدیرکل اجتماعی وزارت کشور شد و از آنجا به رادیو پیام و سپس به شهرداری منتقل شد. رحیم مشائی تا اسفندماه سال ۱۳۸۸ به مدت ۲۰ سال، مدیر مسئول ماهنامه «سروه» بود. این نشریه با گستره توزیع بین‌المللی در ایران و جهان منتشر می‌شود. زبان آن کردی سورانی کرمانجی نیز ده صفحه مطلب منتشر می‌کند که اخیرا به صورت ویژه نامه کرمانجی ضمیمه مجله می‌شود. همچنین سرمقاله نشریه علاوه بر کردی به زبان فارسی هم درج می‌شود. مشخصا در میان بدنه وزارت اطلاعات از او به عنوان کارشناس مسائل کردستان یاد می‌شود.
دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد
ریاست سازمان میراث فرهنگی
مشایی در دوران ریاست خود در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقدامات زیر را انجام داد:
آبگیری سد سیوند
موافقت با آبگیری سد سیوند اقدامی بود که انتقادات فراوانی را از مشائی به همراه داشت. مشائی در این باره در زمستان سال ۸۵ گفته بود: «وظیفه ما این بود که یک بررسی کارشناسی دقیقی از منطقه انجام بدهیم به همین دلیل سازمان میراث فرهنگی با تحرک بسیار خوب سیزده هیأت کارشناسی داخلی و خارجی، جلوی آبگیری را گرفتیم. بارها در چند مرحله.» اما سرانجام سازمان با توجه به مصالح ملی رضایت داد که وزارت نیرو سد را آبگیری کند. سد سیوند در ۹۵ کیلومتری شمال شیراز، پنجاه کیلومتری تخت جمشید و در حدود هفده کیلومتری پاسارگاد، بر روی رودخانه سیوند و درون منطقه‌ای که به تنگه بُلاغی معروف است، ساخته شده است. فاصله دهانهٔ سد سیوند تا آثار و سازه‌های اصلی پاسارگاد نزدیک به هفده کیلومتر و بنا به نظر کارشناسان، خط پایان آبگیری دریاچه پشت آن - که رو به دشت مرغاب دارد - نزدیک به هفت یا نه کیلومتر است در حالی که بنا به نظر پاره‌ای دیگر از کارشناسان در صورتی که سد با کل ظرفیت آب گیری شود دریاچه‌ای که پشت آن به وجود می‌آید در نزدیکی چهار کیلومتری آرامگاه کورش میایستد. با آبگیری سد سیوند بیش از هشت هزار اصله درخت پانصد ساله از بین رفت و همچنین چندی پیش اعلام شد که ساختمان آرامگاه کوروش نم کشیده‌است.
حراج سر سرباز هخامنشی
- ماجرای غرامت‌گیری موزه‌های آمریکا از جمله دانشگاه شیکاگو از ایران مربوط به انفجار بمبی در اورشلیم در تاریخ ۴ سپتامبر ۱۹۹۷ بود که آن را به حماس و حمایت دولت ایران نسبت داد.[۱۷] عبدالله شهبازی عدم اقامه دعوی توسط مشایی علیه موزه‌های آمریکایی به دلیل تاراج ده‌ها هزار لوح گلی دوران هخامنشی که تنها ۳۰۰ لوح در سال ۱۳۸۳ به ایران برگردانده شده بود را مطرح کرد.
- عزل و نصب مدیران سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و ممنوع المصاحبه کردن آنان و بدنه کارشناسی این سازمان جهت انتقال اطلاعات حساب شده و قابل کنترل از طریق روابط عمومی سازمان.
- سرقت نسخه رونوشت از کتاب «قانون» ابوعلی سینا در هفته میراث فرهنگی در دوران ریاست او اتفاق افتاد. این سرقت نه تنها توسط مسئولان اعلام نشد، بلکه رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان در پاسخ به خبرنگاری که درباره صحت این سوال پرسیده بود، گفت: «پرسیدن این سوال حسن نظر نیست چرا که اگر یک پرسش برای مجموعه‌ای زیان داشته باشد، نباید آن را مطرح کرد.» این مدیر این سرقت را طبیعی دانسته و گفته بود: «در زمان سرقت دو نفر از نیروهای یگان حفاظت در موزه حضور داشته‌اند. اما متوجه موضوع نشده‌اند و در نخستین گام همین دو نفر باید پاسخگو باشند که چرا این اتفاق رخ داده‌است.» او درباره سرقت کتاب ابوعلی‌سینا گفته بود: «آرامگاه بوعلی‌سینا حتی به سیستم برق اضطراری نیز مجهز نبوده، بنابراین وقوع این سرقت هیچ تعجبی ندارد.»
کتیبه هخامنشی خارک
در خردادماه ۸۷، کتیبه هخامنشی خارک که اواخر سال ۸۶ در پی احداث جاده‌ای توسط وزارت نفت، در این جزیره تاریخی کشف شده بود، توسط برخی افراد ناشناس با یک شی نوک تیز تخریب شد. باستان شناسان از این کتیبه که به خط فارسی باستانی بود به عنوان سندی دیگر بر نام خلیج فارس یاد می‌کردند، که در یورش افراد ناشناس از بین رفت. این موارد را باید به همکاری نزدیک سازمان با شرکت «توسعه جهانگردی و ایرانگردی» افزود. این شرکت با مدیریت مهدی جهانگیری معاونت سابق سرمایه گذاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری پس از ابلاغ اصل ۴۴ توسط رهبر جمهوری اسلامی در یک معامله درون سازمانی و عجیب، هرچه که بود را در مالکیت خود گرفت. شرکت مادر تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی از نوع سهامی خاص و ماموریت‌ها و وظایف آن، برنامه ریزی و توسعه زیرساخت‌های صنعت گردشگری از قبیل مراکز اقامتی، اردوگاه گردشگری (کمپینگ) و حمام‌های آب معدنی، مجتمع‌های خدماتی رفاهی بین راهی، مناطق نمونه گردشگری، مجتمع‌های سیاحتی و تفریحی، تاسیسات و تجهیزات جابه جایی گردشگری و اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها از طریق عقد قرارداد با پیمانکاران و مشاوران صلاحیت دار است. این شرکت جز در استان‌های تهران، لرستان، گلستان، آذربایجان غربی، کهگیلویه و بویر احمد و خراسان شمالی، در ۲۳ استان دیگر شعبه دارد و هتل صخره‌ای کندوان، شرکت توسعه فن آوری اطلاعات میراث آریا، شرکت توسعه مهمانخانه‌های پردیسان، شرکت هتل‌های بین‌المللی راحت، شرکت سرمایه گذاری پاد، شرکت توسعه هتل‌های شرق ایران، هتل بین‌المللی لاله تهران، هتل لاله یزد، هتل لاله چابهار، هتل بین‌المللی‌سرعین و همچنین مجمتع آبدرمانی سبلان و...را خرید و فروش کرده‌است. مشائی و جهانگیری به سراغ موزه‌ها نیز رفته بودند که با هوشیاری برخی از فرهنگ دوستان و سایت‌های خبری، نتوانستند معاملاتش را به سرانجام برساند.
دیگر موارد
- ساخت مترو در زیر چهار باغ اصفهان
- عدم تغییر آمار ورودی و خروجی گردشگران در ایران.
معاونت اولی رئیس‌جمهور
مشایی در ۲۷ تیر ۱۳۸۸ به عنوان معاون اول رئیس‌جمهور در دولت دهم معرفی شد. این انتخاب با مخالفت‌های فراوانی در طیف مخالفان و حتی برخی از حامیان احمدی‌نژاد روبرو شد، تا آنجا که حتی ناصر مکارم شیرازی، مرجع تقلید شیعه، تصدی او را نامشروع اعلام کرد و محمدحسین ابوترابی‌فرد نایب رئیس اول مجلس از دستور سیدعلی خامنه‌ای برای برکناری مشایی و استفاده نکردن از او در هیچ پستی خبر داد. سید احمد خاتمی نماینده مجلس خبرگان و امام جمعه تهران برکناری مشایی را آزمون ولایتمداری احمدی‌نژاد خواند. با این حال احمدی‌نژاد و مشایی در روزهای بعد بر تصمیم خود پافشاری کردند. علی مطهری نماینده اصولگرای مجلس گفت برای سئوال از رئیس‌جمهور در مجلس تلاش می‌کند. سئوال نمایندگان مجلس از رئیس‌جمهور تاکنون در جمهوری اسلامی سابقه نداشته‌است. پس از خودداری احمدی‌نژاد از اجرای دستور رهبر اعتراضاتی در جلسه هیئت دولت نیز ایجاد شد و پس از آنکه احمدی‌نژاد اداره جلسه را به مشایی سپرد، وزرا در اقدامی هماهنگ جلسه دولت را ترک کردند.سرانجام در روز جمعه ۲ مرداد ۱۳۸۸ دفتر حفظ و نشر آثار علی خامنه‌ای، متن دستور رهبر ایران خطاب به احمدی‌نژاد در مورد لزوم برکناری رحیم مشایی از سمت معاونت اول رئیس جمهور را منتشر کرد. این نامه تاریخ ۲۷ تیرماه را دارد و شش روز پیش از انتشار به احمدی‌نژاد ابلاغ شده بود. این در حالی است که احمدی‌نژاد در ۳۰ تیر، یعنی سه روز پس از صدور دستور خامنه‌ای، گفته بود که مشایی در سمت معاون اول رئیس جمهور به خدمات خود ادامه می‌دهد. ساعاتی بعد از اعلام رسمی این دستور، مجتبی ثمره هاشمی دستیار ارشد رئیس‌جمهور از قول مشایی گفت که او مطیع امر رهبر است و خود را معاون اول رئیس‌جمهور نمی‌داند. واحد مرکزی خبر، متعلق به صداوسیمای ایران جملاتی را که ثمره هاشمی در جمع خبرنگاران از رحیم‌مشایی نقل کرد، به همراه «بسمه تعالی» در ابتدا و نام مشایی در انتهای آن، ابتدا به عنوان «اطلاعیه» و کمی بعد با انتشار اصلاحیه‌ای به عنوان «متن کناره‌گیری» مشایی منتشر کرد. روز بعد در نامه احمدی‌نژاد به خامنه‌ای استعفای مشایی بطور رسمی اعلام شد. در ۳ مرداد، مشایی در نامه‌ای به رئیس‌جمهور، رسماً استعفای خود را اعلام کرد.
چند روز پس از برکناری مشایی از پست معاونت اولی ریاست جمهوری و انتصاب به ریاست دفتر ریاست جمهوری، محمود احمدنژاد غلامحسین محسنی اژه‌ای وزیر اطلاعات ایران را که یکی از مخالفان مشایی در دولت بود را برکنار کرد. محمد حسین صفار هرندی نیز که از اعتراض کنندگان به معاونت اولی مشایی بود استعفای خود را تسلیم دولت کرد. انتصاب مشایی به ریاست دفتر احمدی‌نژاد نیز با واکنش تند برخی اصولگرایان روبرو شد بطوریکه جامعه اسلامی مهندسین از احزاب اصلی طیف اصولگرا و حامی احمدی‌نژاد در نامه‌ای به رئیس‌جمهور نسبت به تکرار سرنوشت بنی‌صدر و مصدق هشدار داد.
دوره دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد
مشایی هم اکنون مسئولیت‌های زیر را برعهده دارد:
- رییس دفتر رئیس جمهور (۳ مرداد ۱۳۸۸)
- سرپرست نهاد ریاست جمهوری ( ۲۸ شهریور ۱۳۸۸)
- نمایندگی ویژه رئیس جمهور جهت تصمیم‌گیری در مورد نحوه اجرای اختیارات هیات وزیران در امور نفت (۳۰ مهرماه ۱۳۸۸)
- ریاست شورای هماهنگی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ( ۱۰ آبان ۱۳۸۸)
- دبیر کمیسیون فرهنگی دولت ( ۱۹ آذرماه ۱۳۸۸)
- ریاست گروه مشاوران جوان ریاست جمهوری ( ۶ اسفند ۱۳۸۸ )
- مسئولیت انتصاب مدیر عامل صندوق مهر امام رضا
- مسئولیت کنترل و نظارت مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری
- نماینده تام الاختیار رئیس جمهور در ستاد مرکزی راهیان نور
- رئیس کارگروه زیارت و فرهنگ رضوی
- عضویت در شورای فرهنگی دولت با حکم رئیس جمهور
- رییس کمیته عالی در مورد طرح خط لوله گاز ایران – پاکستان - هند
- نماینده رییس‌جمهور در شورای نظارت بر صدا و سیما
- جانشین رییس جمهور در شورای عالی ایرانیان خارج از کشور ( ۸ مرداد ۱۳۸۵)
- رییس مرکز مطالعات جهانی شدن ( ۹ دیماه ۱۳۸۶)
- عضو کمیسیون اقتصادی دولت
- نظارت برکار سخنگوهای دولت و رئیس شورای اطلاع رسانی دولت
- نماينده ويژه رييس جمهور در امور خاور ميانه
سازمان حج و زیارت
در سال ۱۳۸۸ دولت طی آیین نامه‌ای سازمان حج و زیارت را به سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ملحق نمود و مشایی نیز بلافاصله رییس این سازمان را تغییر داد. این تغییر ابتدا با مخالفت محمد ری‌شهری مواجه شد و در نهایت با دخالت رسمی سید علی خامنه‌ای این تصمیم لغو شد.[۵۴]
دومین همایش ایرانیان خارج از کشور
مشایی در مراسم اختتامیه همایش ایرانیان خارج از کشور گفت : (( برخي‌ها از من خرده مي‌گيرند كه چرا نمي‌گويي مكتب اسلام و مي‌گويي مكتب ايران، گفت: از مكتب اسلام دريافت‌هاي متنوعي وجود دارد اما دريافت ما از حقيقت ايران و حقيقت اسلام، مكتب ايران است و ما بايد از اين به بعد مكتب ايران را به دنيا معرفي كنيم.)) سخنان مشایی با واکنش شدید آیت الله یزدی - سید احمد خاتمی - احمد توکلی و علی مطهری رو به رو شد. آیت الله یزدی گفت :((آقای مشایی به مسائلی که در حوزه تخصص او نیست وارد نشود.)) احمد توکلی هم این سخنان را برخاسته از یک ذهن بیمار دانست.
از نگاه منتقدان
برخی صاحب‌نظران معتقدند ذکر این سخنان از سوی دولتمردان بیشتر به برنامه‌ای شبیه است که توجه مطبوعات و کارشناسان را به سمت و سویی دیگر سوق دهد تا ذهن آن‌ها از چالش‌های جامعه منحرف شود.[۷]
سوابق اجرایی
- «مسئول مناطق بحرانی» وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در زمان ریاست‌جمهوری سیدعلی خامنه‌ای و وزارت محمد محمدی ری‌شهری
- مدیر کل اجتماعی وزارت کشور
- مدیر شبکه رادیو پیام
- مدیر شبکه رادیو تهران
- معاون اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران
- رئیس سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران
منبع‌ها
- http://www.etemaad.ir/Released/88-06-16/175.htm#158166 اعتماد
- درباره من وبگاه شخصی مشایی
- واکنش‌ها به انتصاب رحیم مشایی به سمت معاونت رییس جمهوری . بی‌بی‌سی فارسی
- تکذیب خبر استعفای اسفندیار رحیم مشایی وبگاه رادیو فرانسه
- مردم سالاری: منتقدان به جز مشایی به بیکاری، تورم و دیگر مشکلات هم توجه کنند وبگاه عصرایران
- شمال نیوز:مشایی کیست؟
- جعفری جایگزین مشایی شد
- مشایی:بوعلی افتخار هزارساله ایراناست
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر