سفرنامه رابینو در آمل

آمل شهری با شکوه است.چهار دروازه دارد هرچند دری وجود ندارد.
آنها عبارتند از دروازه طهران یا لاریجان،دروازه بارفروش،دروازه تلیکه سر،دروازه نور.شهر آمل دارای دوهزار خانه و در کنار رودخانه هزار واقع است و دو محله نیز در ساحل شرقی هزار هست که بوسیله پلی بشهر مربوط میشوند.این پل دوازده طاق دارد و به پل دوازده پله موسوم است.

سکنه آمل از ده طایفه تشکیل شده اند:

اسکی،ایرائی،رینه ئی،هاشمی،نیاکی،شون دشتی،دیله رستاق،مشائی،آملی و نوری.عده کمی نیز بربری و بنکشی در آنجا هستند.

شهر نه محله دارد: چاه سر که رودگرمحله جزء آنست و یک حمام دارد دوم پل به یور اقامتگاه قبیله ایرائی که مسجدی بنام ایرائیها دارد و همان مسجد روحیه سابق است و مسجد دیگر که آقا عبدالکریم نام ساخته است.هارون محله که قسمتی از محله پل به یور است یک حمام و مدرسه کوچکی دارد.سوم گرجی محله که آسیاب سر یا آبدنگ سرهم می نامند.امامزاده ابراهیم در این محله واقع است و مسجد گرجی محله فعلا خرابه است و آب انباری دارد که در سال (م.1898) بوسیله امیر مکرم ساخته شده و بقعه معروف میر بزرگ و یک آب انبار قدیمی که شاه عباس بنا کرده و سبزه میدان و خرابه های باغ و قصر شاه عباس نیز در این محله واقع است.چهارم محله مسجد جامع و یک مسجد خیلی کهنه و حمامی بنام آقا عباسی است.پنجم محله شون دشتی یا محله هاشمی با مسجد هاشمی و آب انبار و حمام یوسف خان که اکنون ویرانه است.ششم محله آملی ها یا پائین بازار با یک تکیه و آب انبار وامامزاده معصوم وحمام اشرف سلطان.هفتم محله نیاکی با تکیه و مسجد میرزا محمد علی و یک حمام نو. هشتم محله اسپی کلا با تکیه اسکی ها و حمام رفیع خان یاور.نهم محله مشائی ها با یک حمام و تکیه.دو محله دیگر را هم می توان  نام برد.یکی بربری محله یا بربری خیل دیگر بنکشی خیل که هردو بنام درویش محله معروفند.

(این کتاب حاصل مطالعات مداومی است که از 1909 تا 1922 بعمل آمده است و نتیجه اطلاعاتی می باشد که در طی دو سفر در مازندران ،یکی در بهار 1908 و دیگری در اواخر پائیز 1909 گردآوری شده است.)

سفرنامه رابینو به ساری و بهشهر را نیز بخوانید.

کتب کامل مازندران و استرآباد ، از تالیفات رابینو ، را می‌توانید در زیر دانلود کنید:

جلد اول... دوم... سوم... چهارم... پنجم.